Dialektologia

Aleks · 2009-01-27 19:18:19

http://forum.jzn.pl/viewtopic.php?t=158 forum językoznawców, nie przejrzałam wszystkiego ale mysle ze można znaleźć coś przydatnego, podtrzymuje pomysł, aby podzielic się informacjami o poszczególnych dialektach

gabi · 2009-01-31 13:15:23

Z tego co znalazłam, to najwięcej i w miarę sensownie o dialektach jest na angielskiej wikipedii pod hasłem Varieties of Arabic (ogólnie o dialektach), są tam też odnośniki do poszczególnych krajów.
Co myślicie o tym, żeby podzielić się jeszcze informacjami z notatek? Ja mam, jak zwykle, bałagan w swoich, ale jak chcecie to mogę wrzucić.

Aleks · 2009-02-01 12:50:31

1. Dialekt syryjski (notatki Jędrzeja)
1. Odmiana czasownika
PERFECTUM
Ana Shrabt Nahna Shrabna
Ante Shrabt Antu Shrabtu
Anti Shrabti
Huwe Shareb Hanne Sharbu
Hiye Sharbet

IMPERFECTUM
ANA Bashrab NAHNA Mnashrab
ANTE Btashrab ANTU Btashrabu
ANTI Btashrabi HANNE Byashrabu
HUWE Btashrab
HIYE Btashrab

ZMIANY FONETYCZNE
1)DŻ - RZ, Q -Hamza
2) zanik spółgłosek międzyzębowych emfatyczne z - z, emfatczne t - s

SŁOWNICTO
Innu - lit. Enne
Bess - lit.Faqat
Illi - lit. Elleti, elledi
shu? - lit. ma

IDAFA - rozbijana za pomocą słówka TABA'ti (f) lub TABA' (m)
CZAS PRZYSZŁY- dod. oczasownika HA, RAH lub BID
REDUKCJA końcówek OON, EEN prowadzi do zmian w akcentacji
ZaniknięcieZAIMKA SUFIGOWANEGO 3 os. l. poj (sayyartu)
HEL, HELI odp. lit. hda, hadihi
POCHYLENIE samogłoski A w kier. I LU Y
HESSE lub HELLE odp. lit ELANE (teraz)

2. DIALEKT IRACKI

1) czasownik
PERFECTUM
ANI Shirebit IHNE Shirebne
ANI Shirebit IHNE Shirebne
INTE Shirebit INTU Shirebtu
INTI Shirebti HUMME Shirbaw
HUWE Shireb
HIYE Shirbet

IMPERFECTUM
ANI Ashrub IHNE Nishrub
INTE Tishrub INTU Tishruboon
INTI Tishrubeen HUMME Yishruboon
HUWE Yishrub
HIYE Tishrub

PRZECZENIA - MU( przym) i MA (czas.)
B - odp.lit . fi
HESSE odp. ELANE
WI - od.lit. MA'A (wiyake -z Tobą)
MAL - do tworzenia idafy sayyare malti (moj samochod)
Przejscie DYFTONGU "AY " w "Y" bayt (lit) - BYET
"DA" wykładnik czasu ciągłego, częstotliwości - DA YIDRIS
BES - lit. FAQAT
EE - na'am
HWAYYE/SHWAYYE odp. lit KETHIREN/ QALILEN

SHLON- Keyfe MMIEN min eyne
Shinu - Mada AKU YUDŻEDU
SHGED -Kem

3. MAROKO
ZANIKANIE głosek nieakcentowanych (KETEB- KTEB)
Zachowane zostaje "qaf" (dialekty beduińskie "g")
DŻ wymawiane jako "ż"
POCHYLENIE samogłoski "a" (e), zamiana "au" oraz "u" w "o,
wymawianie "ta" jako c/t
AKCeNT na ostatnią sylabę
DŻEL - moja/moje (od. irackiego malti)
SIKUL - kto
BESZ - żeby
KIFASZ? - KEYFE?
PRZECZENIE przez "ke"

4. SUDAN
WYMOWA:
"dż" (gim) jako "gie"
"q" (qaf) jako g
BITA f. dzierżawcza
MISZ-używane do zaprzeczeń
BARDU - równiez
ZAIMEK WSKAZUJĄCY "di" na końcu na końcu słowa
CZAS PRZESZŁY - przez do. do czasownika b"
ASZAN - by,żeby, aby
ILLI - odp. lit eledi
MOJE - moja woda

Patron Duchowego Ciasta · 2009-02-02 17:42:46

To z takich rzeczy które widzę na pierwszy rzut oka -

zanik spółgłosek międzyzębowych emfatyczne z - z, emfatczne t - s

Tu chyba nie zgadza się przy emfatycznym "t". Pierwsze się zgadza, np "MaZbutin" (pisanym przez ظ ) wymawia się przez normalne Z. Natomiast co do "t" to prawdopodobnie chodziło o zwyczajne międzyzębowe "t" ("th"), które wymawia się jako "s" - np. "Meselen" (zamiast mathalan"). Zresztą owo "th" przechodzi czasem w najzwyklejsze "t" - przykład - "ktiir" zamiast "kathiir".

Ponadto z rzeczy leksykalnych:
Syryjski odpowiednik "dżiddan" - "ktiir"
Iracki odpowiednik tego samego słowa - "kullisz".

Jeśli jeszcze jutro coś mi wpadnie to napiszę - teraz śmigam na pociąg. Całuski

gabi · 2009-02-02 23:31:46

Oki, to są moje notatki, ale z góry uprzedzam, że pewnie coś pokręciłam Poprawcie jakby co

Tak dla przypomnienia: dialekty dzielimy na wschodnie (od Egiptu włącznie) i zachodnie (od Libii). Podział w oparciu o odmianę czas. - prefix "n" , który występuje tylko w zachodnich, czyli np. 1 os. l. poj. :niktib.

Aha, tam a propos Sudanu - q (ق) zamienia się na rayn (غ) i odwrotnie ( był przykład z Gazą: qazza zamiast razza).

Co do IRACKIEGO, to:
- z cech fonetycznych: k na cz, q na g (ale nieregularnie), pojawiają się zbitki spółgłoskowe.
- "rah" do czasu przyszłego,
- zaimek suf. 3 os. l. poj. "hu" znika, zostaje poprzedzająca go samogłoska.

SYRYJSKI:

-fonetyczne: dż na ż, q na hamzę, zal (ذ) na z lub d, emfatyczne międzyzębowe z (ظ) na z, tha (ث) na s, mocne pochylenie "a" w wygłosie

-końcówki ūn, īn są redukowane do "u" i "i"

- prefix "b" do tworzenia czas. teraź., rah (lub samo h) do przyszłego, czasem też przyszły za pomocą bid (chcieć)

- konstrukcja dzierżawcza przez tabʽa (r. żeński tabʽati),

- zaimek suf. 3 os. jak w irackim,

LIBAŃSKI:

- fonetyczne: q na hamzę, pohylanie a, zamiana dammy (u) na kesrę (i), a fathy czasem na u.

-używanie męskiej l. mn. przymiotników (?) do składni zgody z przedmiotami,

- zamiast przyimka "bi" jest "fi"

- imiesłowy przejmują funkcje czas. w aspekcie dokonanym.

EGIPSKI:

- fonetyczne: dż na g, q na hamzę (niereg.), pochylanie samogłosek, spółgłoski międzyzębowe na zębowe, AKCENT na przedostatnią syl,

- przeczenie czas.: "ma" + "sz" (na końcu), recz.: "misz", "fi" znaczy jest - "mafisz" nie ma

-"bitʽati" znaczy mój

- "da" na końcu rzecz. okr. - zaimek wskazujący: "irrageda"- ten mężczyzna, "assayaradi" -ten samochód,

- prefix "bi" do czasu teraź.

JORDAŃSKO-PALESTYŃSKIE:

-fonetyczne: q na g w jordańskim i niektórych palestyńskich - w większości jako hamza, a czasem nawet jako k (Hebron), w beduińskich zachowane; dż czasem na ż, a w beduińskich na j,

- "fi" zamiast "bi"

- "ktir" - jeszcze; "bardu" - też; "kamal"- również; "addesz" - ile; "nehne" - my; "hon" - tutaj

TUNEZYJSKI:

-fonetyczne: dż na ż, tha często jako s, mocne pochylenie samogłosek,

- przeczenia: "musz" i "ma"

- "besz" - żeby, "zuz" - 2
* o tym mam chyba najmniej.

aga · 2009-02-03 14:31:22

od siebie (a raczej ze swojego zeszytu) mogę jeszcze dodać:

w ramach wstępu- drugiego podziału dialektów dokonuje się ze względu na ich pochodzenie: beduińskie (cecha charakterystyczna- ق jako [g]) i ludności osiadłej

a co do cech dialektów to...

SYRYJSKI:
- czas ciągły (tryb ciągły?)- tworzony za pomocą prefiksu عم ("teraz właśnie cośtam robisz")
- i słownictwo: lyesz- ماذا; mlih- dobrze, dobry; hil- ładny, słodki; zeleme- człowiek, mężczyzna

LIBAŃSKI:
- redukcja zaimka sufigowanego 3os l.poj do samej samogłoski (wypada ه )
- wypadła IV klasa
- w odmianie czasownika w cz. teraź. w 1 os l.poj zamiast alifa jest 'ni'
- słownictwo: hek- tak; li- الذي ; hatta- żeby; fi- jest; ma fi- nie ma; ennu- أن - 'że', już bez żadnych zaimków osobowych; ly- ماذا

EGIPSKI:
-słownictwo: kemen- też, również; zzej- jak; kways- dobrze, dobry; hatwa hatwa- krok po kroku

JORDAŃSKO- PALESTYŃSKI:
- zanik trybów, z wyjątkiem rozkazującego
- możliwe podwójne zaprzeczenie
- słownictwo: abu/ um- około, w znaczeniu właścicielظو

MAROKAŃSKI:
tutaj mam dwie różnice w notatkach w stosunku do tego, co podała Ola:
- formantem dzierżawczym jest "diel"
- prefiks "ke" tworzy czas teraźniejszy

SUDAŃSKI:
- ث jako [s]
- skracanie dyftongów
- 'o' jako odrębna spółgłoska (a, u, o, i)
- 'bidjet' zamiast "bede'tu" - taka zmiana następuje wszędzie tam, gdzie na końcu wyrazu jest ء (w każdym dialekcie)

Ostatnio edytowany przez aga (2009-02-03 14:34:08)

gabi · 2009-02-03 21:28:16

Macie pomysł jak rozróżnić te dialekty?

-iracki po cz i g, egipski po g, sudański po wyglądzie mówiących, syryjski po wąsach, maroko po samogłoskach

Tylko nie wiem co z tunezyjskim i jordańsko-palestyńskim. eyyetu fikra?

tajemniczy radek · 2009-02-03 21:31:11

egipski po kanale mbc, libański po kanale miracle.tv. reszty nie pamiętam (poza kanałami sudan, suriya itd.)

aga · 2009-02-03 22:05:35

tunezyjski bo bedzie duzo po francusku, ale ladniej niz w marokanskim

Korposzczurek · 2010-04-15 23:41:52

no nie wiem, nie wiem........

nie powiedziałbym.....

pozwolę sobie wkleić strofę wiersza poety, który już zawitał na łamach naszego szacownego forum, Juliana Tuwima- ku przestrodze:

"Item Syjontki palestyńskie,
Haluce, co lejecie tkliwie
Starozakonne łzy kretyńskie,
Że “szumią jodły w Tel-Avivie”
(...)
Całujcie mnie wszyscy w dupę."

Również pozwolę sobie zacytować poetę z tego samego okresu, ba- tej samej grupy literackiej, który zasłynął swym debiutanckim, anarchizującym wierszem, wycofanym za sanacji z druku, a cenzurowanym w latach '70 w Polsce Ludowej:

"Czarnym Arabom znad Eufratu
I ludożerczej w Zambezi sekcie
Chciałbym powiedzieć, tak jak brat bratu,
Słowa w ich własnym dzikim dialekcie."

Ostatnio edytowany przez Benedykt16 (2010-04-16 00:13:57)

#1 2009-01-27 19:18:19

Dialektologia

#2 2009-01-31 13:15:23

Re: Dialektologia

#3 2009-02-01 12:50:31

Re: Dialektologia

#4 2009-02-02 17:42:46

Re: Dialektologia

#5 2009-02-02 23:31:46

Re: Dialektologia

#6 2009-02-03 14:31:22

Re: Dialektologia

#7 2009-02-03 21:28:16

Re: Dialektologia

#8 2009-02-03 21:31:11

Re: Dialektologia

#9 2009-02-03 22:05:35

Re: Dialektologia

#10 2010-04-15 23:41:52

Re: Dialektologia

Stopka forum